Pytania i odpowiedzi dotyczące przeglądu zarządzania gospodarczego

Wejście w życie nowych ram zarządzania gospodarczego dostosowanych do przyszłych potrzeb

Jakie są główne cele nowych ram zarządzania gospodarczego?

Główne cele nowych ram zarządzania gospodarczego to wzmocnienie stabilności długu i promowanie zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu we wszystkich państwach członkowskich przez reformy pobudzające wzrost gospodarczy i priorytetowe inwestycje. Ramy te przyczynią się do zwiększenia konkurencyjności i lepszego przygotowania UE na przyszłe wyzwania dzięki wspieraniu postępów w kierunku zielonej, cyfrowej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i odpornej gospodarki, a także zwiększeniu zdolności Europy w zakresie bezpieczeństwa.

Reformy mają sprawić, że ramy staną się prostsze, bardziej przejrzyste i skuteczne, mają zwiększyć odpowiedzialność na szczeblu krajowym i poprawić egzekwowanie. Uwzględniono w nich potrzebę zmniejszenia wysokich poziomów długu publicznego, wynikających m.in. z pandemii COVID-19, w sposób realistyczny, stopniowy i trwały. Nowe ramy opierają się również na wnioskach wyciągniętych z reakcji politycznej UE na kryzys finansowy, w którym brak inwestycji utrudniał szybkie ożywienie gospodarcze.

W jaki sposób reformy zapewnią, aby unijne reguły fiskalne były dostosowane do przyszłych wyzwań?

Nowe ramy zarządzania gospodarczego opracowano w taki sposób, aby lepiej radzić sobie z obecnymi i nowymi wyzwaniami. Uznaje się w nich, że zarówno rozważne strategie fiskalne, jak i inwestycje i reformy, które przyczyniają się do trwałego wzrostu gospodarczego, są nie tylko niezbędne, ale również wzajemnie się wzmacniają.

Zmienione unijne ramy zarządzania gospodarczego przyczynią się do zwiększenia odporności Europy przez umożliwienie strategicznych inwestycji i reform oraz zmniejszenie wysokich wskaźników zadłużenia w sposób realistyczny, stopniowy i trwały.

Jakie są główne zmiany w nowych ramach zarządzania gospodarczego?

Nowe ramy zarządzania gospodarczego mają na celu wzmocnienie stabilności długu publicznego z uwzględnieniem potrzeby obniżenia znacznie podwyższonych poziomów długu oraz sprzyjania zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu sprzyjającemu włączeniu społecznemu przez inwestycje i reformy oraz z zapewnieniem odpowiedzialności na szczeblu krajowym. Ramy te będą prostsze i będą uwzględniać różne wyzwania fiskalne państw członkowskich.

Główne elementy nowych ram to:

Większa odpowiedzialność na szczeblu krajowym z krajowymi średniookresowymi planami budżetowo-strukturalnymi, w których zawarte będą strategie poszczególnych państw członkowskich dotyczące budżetu, reform i inwestycji. Plany te będą stanowić element wspólnych ram unijnych. Reformy i inwestycje powinny pomóc zbudować ekologiczną, cyfrową i odporną gospodarkę przyszłości oraz zwiększyć konkurencyjność UE.
Prostsze i bardziej przejrzyste zasady ze ścieżkami dostosowania fiskalnego sformułowanymi w formie wieloletnich celów w zakresie wydatków, które zapewniają zmniejszenie lub utrzymanie długu publicznego na ostrożnym poziomie oraz utrzymanie deficytu poniżej 3 proc. PKB.
Ścieżki dostosowania fiskalnego zakładające bardziej stopniowe zmiany, jeżeli będą opierać się na wiarygodnych zobowiązaniach w zakresie reform i inwestycji, które promują zrównoważony wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu zgodnie z priorytetami UE.
Lepsze egzekwowanie przepisów i wspólne mechanizmy zabezpieczające zrównoważą swobodę państw członkowskich w ustalaniu własnej ścieżki dostosowania fiskalnego.
Nowe ogólnounijne minimalne standardy niezależności oraz zdolności technicznych i zadań dla krajowych niezależnych instytucji fiskalnych, a także zasada „przestrzegaj lub wyjaśnij” obowiązująca organy krajowe w odniesieniu do zaleceń tych instytucji.

Kiedy nowe ramy wejdą w życie?

Przepisy zostały formalnie przyjęte przez Parlament Europejski i Radę w kwietniu 2024 r. Weszły one w życie 30 kwietnia 2024 r.

W jaki sposób nowe ramy przyczynią się do odpowiedniego poziomu inwestycji publicznych w celu zabezpieczenia wspólnych priorytetów UE?

Głównym celem nowych ram jest promowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz zapewnienie stabilności poziomów długu publicznego. Uznaje się w nich, że oprócz konsolidacji fiskalnej, kluczowe znaczenie dla propagowania rozwoju i zmniejszenia zadłużenia mają reformy i inwestycje. Są one potrzebne do sprostania wspólnym wyzwaniom, takim jak między innymi transformacja ekologiczna i cyfrowa, odporność społeczna i gospodarcza, bezpieczeństwo energetyczne i budowanie zdolności obronnych.

Nowe ramy zachęcają do realizacji inwestycji i reform na wiele sposobów:

Państwa członkowskie będą miały bardziej realistyczne wymogi, jeśli chodzi o dostosowania fiskalne w porównaniu ze starymi ramami:
- Państwa członkowskie z mniejszymi wyzwaniami fiskalnymi (czyli ogólnie rzecz biorąc z długiem publicznym poniżej 60 proc. PKB i deficytem poniżej 3 proc. PKB) będą miały swobodę wydatkowania więcej niż w dawnych ramach.
- Państwa członkowskie stojące przed poważnymi wyzwaniami fiskalnymi będą musiały zapewnić, aby ich zadłużenie wykazywało tendencję spadkową lub utrzymało się na ostrożnym poziomie lub aby ich deficyt został obniżony lub utrzymany na poziomie poniżej 3 proc. Będą one jednak miały możliwość realizacji tego celu w bardziej stopniowy sposób, jeżeli zobowiążą się do wdrożenia określonych inwestycji i reform, które uwzględniają wspólne priorytety UE i zalecenia dla poszczególnych krajów wydane w kontekście europejskiego semestru. W takim przypadku okres dostosowawczy (tj. ramy czasowe, w których poziom zadłużenia państwa członkowskiego charakteryzuje się trwałą tendencją spadkową dzięki połączeniu dostosowań fiskalnych oraz reform i inwestycji) można wydłużyć z czterech do siedmiu lat. Nowe ramy wzmacniają również system egzekwowania, aby zapewnić wypełnianie zobowiązań przez państwa członkowskie.
Nowe ramy wprowadzają jednolity wskaźnik operacyjny, czyli stopę wzrostu wydatków netto, służący do oceny przestrzegania przez państwa członkowskie nowych przepisów. Na wskaźnik ten nie mają wpływu wahania dochodów i wydatków związanych z bezrobociem, które wynikają z sytuacji gospodarczej.
- Oznacza to, że jeżeli dochody podatkowe są niższe ze względu na wolniejszy wzrost gospodarczy, państwa członkowskie nie muszą ograniczać wydatków, aby zrekompensować niższe dochody. Podobnie w przypadku wzrostu bezrobocia i wydatków na zasiłki dla bezrobotnych państwa członkowskie nie będą musiały ograniczać środków na inne obszary polityki. W ten sposób państwa członkowskie będą mogły lepiej wspierać swoje gospodarki w trudniejszych okresach gospodarczych.
- Jednocześnie, gdy dochody szybko rosną dzięki silnemu wzrostowi gospodarczemu lub nieoczekiwanej koniunkturze, państwa członkowskie będą musiały wykorzystać dochody na tworzenie buforów fiskalnych na przyszłość. Nie będą mogły wykorzystać tych tymczasowych środków na dostosowania ani na finansowanie trwałych środków.

- Jednolity wskaźnik definiuje się jako wydatki publiczne po skorygowaniu o nowe działania po stronie dochodów, takie jak nowe środki podatkowe. Oznacza to, że państwa członkowskie mogą zdecydować się na wydatkowanie powyżej pułapu, jeżeli te dodatkowe wydatki są finansowane z nowych środków po stronie dochodów. System nie ogranicza zatem zdolności państw członkowskich do zwiększania wydatków publicznych, o ile taki wzrost jest odpowiednio finansowany.

Nowe ramy chronią wydatki krajowe na programy współfinansowane przez UE przez wyłączenie takich wydatków z głównego wskaźnika monitorowania fiskalnego.
- Oznacza to, że krajowe wydatki na projekty inwestycyjne współfinansowane przez UE mogą być zwiększane bez wpływu na zgodność z unijnymi regułami fiskalnymi.
- Z drugiej strony państwa członkowskie nie będą już musiały ograniczać wydatków na takie projekty inwestycyjne, aby osiągnąć swoje cele fiskalne.

W jaki sposób nowe ramy zapewnią zrównoważone i zdrowe finanse publiczne? Jakie zabezpieczenia zawarto w nowych przepisach, aby zapewnić trwałe obniżenie zadłużenia?

W nowych ramach wprowadza się nadzór oparty na analizie ryzyka, który różnicuje poszczególne państwa członkowskie w zależności od ich indywidualnej sytuacji fiskalnej. Podejście takie będzie zgodne z przejrzystymi wspólnymi ramami UE opartymi na zabezpieczeniach mającymi zapewnić tendencję spadkową zadłużenia (mechanizm zapewnienia stabilności długu) lub utworzenie marginesu odpornościowego poniżej określonej w Traktacie wartości odniesienia deficytu wynoszącej 3 proc. PKB w celu utworzenia buforów fiskalnych (mechanizm zapewnienia odporności deficytu).

Dla państw członkowskich, w których deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych przekracza 3 proc. PKB lub dług publiczny przekracza 60 proc. PKB, Komisja określi „trajektorię referencyjną”. Trajektoria ta zapewni państwom członkowskim wytyczne dotyczące przygotowania ich planów oraz zagwarantuje, że dług będzie w wiarygodny sposób redukowany lub utrzymany na ostrożnym poziomie.

W przypadku państw członkowskich, w których deficyt budżetowy wynosi poniżej 3 proc. PKB, a dług publiczny pozostaje poniżej 60 proc. PKB, Komisja przedstawi informacje techniczne, które będą miały zapewnić utrzymanie deficytu poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 3 proc. PKB w perspektywie średniookresowej. Informacje takie będą wydawane na wniosek państwa członkowskiego.

Czy w nowych ramach utrzymany zostanie próg deficytu wynoszący 3 proc. PKB i próg zadłużenia wynoszący 60 proc. PKB?

Wartości referencyjne określone w Traktacie, czyli 3 proc. PKB deficytu i 60 proc. PKB długu publicznego, pozostaną niezmienione.

Jeżeli planowany lub odnotowany deficyt przekroczy wartość referencyjną 3 proc. PKB, zapoczątkuje to przygotowanie przez Komisję sprawozdania na podstawie art. 126 ust. 3 Traktatu oraz opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego na podstawie art. 126 ust. 4 Traktatu.

Ponadto nowe ramy mają zapewnić realistyczną, stopniową i trwałą ścieżkę redukcji długu, gdy zadłużenie przekroczy wartość referencyjną wynoszącą 60 proc. PKB, a jednocześnie mają zapewnić wiarygodność ram i sprzyjanie zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu.

Czy procedura nadmiernego deficytu zmieni się w nowych ramach?

Procedura nadmiernego deficytu w przypadku przekroczenia wartości referencyjnej wynoszącej 3 proc. PKB pozostaje bez zmian. Jak już wcześniej zapowiedziano, Komisja zaproponuje Radzie wszczęcie procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium deficytu wiosną bieżącego roku. W pierwszej kolejności, w kontekście wiosennego pakietu europejskiego semestru zaplanowanego na 19 czerwca 2024 r., Komisja przygotuje sprawozdanie na podstawie art. 126 ust. 3 dla odpowiednich państw członkowskich.

Procedura nadmiernego deficytu w przypadku przekroczenia wartości referencyjnej wynoszącej 60 proc. PKB długu publicznego została wzmocniona, jeśli chodzi o jej uruchomienie i uchylenie. Jej głównym punktem ciężkości będą odstępstwa państw członkowskich, których dług publiczny przekracza 60 proc. PKB, od ścieżki wydatków netto, do której dane państwo zobowiązało się i która została zatwierdzona przez Radę w ramach części zapobiegawczej paktu stabilności i wzrostu. Jeżeli saldo rachunku kontrolnego przekracza określone progi liczbowe, a zadłużenie danego państwa członkowskiego przekracza 60 proc. PKB, Komisja musi sporządzić sprawozdanie na mocy art. 126 ust. 3 TFUE, aby ocenić, czy należy wszcząć procedurę nadmiernego deficytu opartą na kryterium długu, chyba że pozycja budżetowa jest bliska równowadze lub wykazuje nadwyżkę. W sprawozdaniu istotnym czynnikiem będą poważne wyzwania związane z długiem publicznym.

W jaki sposób trajektorie referencyjne Komisji uwzględniają wyzwania państw członkowskich związane z długiem publicznym? Kiedy Komisja je opublikuje?

W przypadku państw członkowskich, w których dług publiczny przekracza wartość referencyjną wynoszącą 60 proc. PKB lub deficyt publiczny przekracza wartość referencyjną wynoszącą 3 proc. PKB, Komisja wyda trajektorie referencyjne dla ścieżki wydatków netto. Trajektoria referencyjna obejmie domyślny czteroletni okres dostosowawczy dla krajowego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego oraz jego ewentualne przedłużenie o maksymalnie trzy lata. Celem jest zapewnienie wytycznych dla państw członkowskich przy opracowywaniu ścieżki wydatków netto, która zostanie uwzględniona w ich średniookresowych planach budżetowo-strukturalnych.

Trajektoria referencyjna będzie inna dla każdego państwa członkowskiego i będzie uwzględniać wyzwania związane z długiem publicznym. Przede wszystkim w trajektorii zapewnia się:

osiągnięcie akceptowalnej tendencji spadkowej wskaźnika zadłużenia albo utrzymanie go na ostrożnym poziomie;
obniżenie i utrzymanie deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 3 proc. PKB;
obniżanie prognozowanego wskaźnika zadłużenia o minimalną średnią roczną, zgodnie z mechanizmem zapewnienia stabilności długu;
konwergencję w kierunku wspólnego marginesu odpornościowego w stosunku do wartości referencyjnej deficytu wynoszącej 3 proc. PKB;
minimalne dostosowanie fiskalne w wysokości 0,5 proc. PKB rocznie, które będzie wartością referencyjną tak długo, jak deficyt będzie utrzymywał się na poziomie powyżej 3 proc. PKB;
liniowość wysiłku fiskalnego w horyzoncie czasowym planu i co najmniej proporcjonalność do łącznego wysiłku w całym okresie dostosowawczym.

W przypadku państw członkowskich, w których zarówno deficyt budżetowy pozostaje poniżej wartości referencyjnej 3 proc. PKB, jak i dług publiczny pozostaje poniżej wartości referencyjnej 60 proc. PKB, Komisja przedstawi informacje techniczne dotyczące strukturalnego wyniku pierwotnego, niezbędne do utrzymania deficytu poniżej wartości referencyjnej wynoszącej 3 proc. PKB. Informacje takie będą wydawane na wniosek państwa członkowskiego.

Czy w nowych ramach zachowana zostanie ogólna klauzula wyjścia?

Ogólna klauzula wyjścia zostanie utrzymana w nowych ramach. Uruchamiana będzie w przypadku poważnego pogorszenia koniunktury gospodarczej w UE lub w strefie euro.

Klauzula ta umożliwia państwom członkowskim wprowadzenie właściwych środków w celu przeciwdziałania kryzysowi, przy jednoczesnym odejściu od niektórych wymogów budżetowych, które normalnie obowiązywałyby w kontekście unijnych ram fiskalnych.

Ogólna klauzula wyjścia zostanie również wzmocniona, ponieważ Rada będzie teraz decydować – na wniosek Komisji – o uruchomieniu lub przedłużeniu stosowania tej klauzuli i o wyznaczeniu związanych z nią terminów.

W jaki sposób plany średniookresowe będą działać w praktyce?

W centrum nowych ram znajdują się nowe średniookresowe plany budżetowo-strukturalne. Państwa członkowskie opracują i przedstawią plany określające ich cele fiskalne, priorytetowe reformy i inwestycje oraz środki mające na celu wyeliminowanie ewentualnych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w okresie dostosowania fiskalnego. Okres dostosowawczy odnosi się do ram czasowych, w których poziom zadłużenia państwa członkowskiego charakteryzuje się trwałą tendencją spadkową, a deficyt jest obniżany lub utrzymuje się poniżej wartości referencyjnej dzięki połączeniu dostosowań fiskalnych oraz reform i inwestycji.

Plany te będą następnie poddawane ocenie przez Komisję i zatwierdzane przez Radę w oparciu o wspólne unijne kryteria.

Włączenie celów w zakresie budżetu, reform i inwestycji do jednego planu średniookresowego przyczyni się do powstania spójnego i sprawnego procesu. Wzrośnie w ten sposób odpowiedzialność na szczeblu krajowym przez zapewnienie państwom członkowskim większej swobody w ustalaniu własnych ścieżek dostosowania fiskalnego oraz zobowiązań w zakresie reform i inwestycji. Państwa członkowskie będą przedstawiać coroczne sprawozdania z postępów w celu ułatwienia skuteczniejszego monitorowania i egzekwowania realizacji tych zobowiązań.

Jak będą uzgadniane średniookresowe plany budżetowo-strukturalne i czy można je odrzucić? Jaka będzie rola Rady w tym procesie?

Przed przedłożeniem planu odbędzie się szczegółowy dialog techniczny z Komisją. Państwom członkowskim, których dług publiczny przekracza 60 proc. PKB lub deficyt przekracza 3 proc. PKB, Komisja przedstawi również referencyjną wieloletnią ścieżkę dostosowania pod względem wydatków pierwotnych netto.

Po przedłożeniu planu Komisja oceni go na podstawie wspólnej, przejrzystej metodyki. Komisja zachowa możliwość zwrócenia się o dodatkowe informacje lub zmianę planu. Po dokonaniu przez Komisję oceny planu średniookresowego Rada może go zatwierdzić lub zalecić państwu członkowskiemu ponowne przedłożenie planu.

Po zatwierdzeniu planu przez Radę konieczne jest przestrzeganie go w rocznych budżetach krajowych przez cały okres objęty planem, czyli cztery lub pięć lat, w zależności od długości kadencji ustawodawcy krajowego. Plan może zostać zmieniony tylko wtedy, gdy istnieją obiektywne okoliczności uniemożliwiające jego wdrożenie lub w przypadku powołania nowego rządu.

Co zmienia się w procedurze dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej?

Nowe podejście do wdrażania procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej w nowych ramach zarządzania gospodarczego nie wymagało zmian legislacyjnych. W nowych ramach procedura ta będzie opierać się na podejściu bardziej perspektywicznym.

Pierwszym celem jest bardziej dynamiczna klasyfikacja zakłóceń równowagi. W praktyce oznacza to, że przy podejmowaniu decyzji o istnieniu zakłóceń i ocenie, czy zostały one skorygowane, większy nacisk zostanie położony na to, czy ryzyko maleje czy rośnie, oraz na strategie polityczne, które są niezbędne do zaradzenia zakłóceniom równowagi.

Drugim celem jest wzmocnienie prewencyjnej roli procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej. W praktyce zarówno pierwszy przegląd pod kątem występowania zakłóceń równowagi w sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania, jak i ocena, czy zakłócenia równowagi występują, w ramach szczegółowych ocen sytuacji będą miały bardziej perspektywiczny charakter, co pomoże wcześniej wykrywać nowe zakłócenia równowagi i im przeciwdziałać. W sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania może zostać zaproponowane przeprowadzenie większej liczby szczegółowych ocen niż miało to miejsce w ostatnich latach, jeżeli pierwszy przegląd w ramach sprawozdania wykaże, że może istnieć ryzyko zakłóceń równowagi.

Prowadzony będzie pogłębiony dialog między Komisją a państwami członkowskimi na temat wyzwań makroekonomicznych. Celem dialogu będzie wypracowanie większego poczucia odpowiedzialności na szczeblu krajowym dzięki lepszemu wspólnemu zrozumieniu przez państwa członkowskie i Komisję, jakie wyzwania stwierdzono w ramach procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej oraz jakie działania polityczne są niezbędne do sprostania tym wyzwaniom. Powinno to doprowadzić do wyraźnego zobowiązania państw członkowskich do włączenia do ich średniookresowych planów budżetowo-strukturalnego środków mających na celu zapobieganie zakłóceniom równowagi lub ich korygowanie. Jednocześnie zacieśnia się egzekwowanie przepisów, ponieważ niewdrożenie środków w planach mogłoby doprowadzić do eskalacji procedury, a mianowicie do wszczęcia procedury dotyczącej nadmiernego zakłócenia równowagi.

Ponadto nowe ramy mają na celu lepsze wyeksponowanie zakłóceń równowagi w UE i strefie euro. Pierwszą widoczną zmianą jest uwzględnienie odczytów dla UE i strefy euro we wszystkich wskaźnikach w tabeli wskaźników do celów procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Silniejszy wymiar zakłóceń równowagi w UE i strefie euro uwypukli podatność UE i strefy euro jako całości na zagrożenia i udział poszczególnych państw członkowskich w tej nierównowadze.

Jak w nowych ramach zmienia się nadzór po zakończeniu programu?

W przeglądzie zarządzania gospodarczego stwierdzono, że ramy nadzoru po zakończeniu programu funkcjonują zasadniczo dobrze, ich stosowanie powinno być jednak bardziej ukierunkowane i usprawnione. Nadzór po zakończeniu programu powinien koncentrować się zwłaszcza na następujących celach:

ocena zdolności państw członkowskich do spłaty przez uwzględnienie sytuacji gospodarczej, fiskalnej i finansowej;
monitorowanie wdrażania niedokończonych reform rozpoczętych w ramach programu dostosowawczego oraz
ocena, czy potrzebne są środki naprawcze w kontekście obaw o zdolność do spłaty lub dalszy dostęp do rynku.

W świetle tych celów intensywność nadzoru po zakończeniu programu powinna zmieniać się w czasie i wraz z oceną ryzyka:

W pierwszych latach nadzór będzie bardziej intensywny, zwłaszcza w celu monitorowania realizacji niedokończonych reform uzgodnionych w ramach programu dostosowawczego, a jego intensywność zmniejszy się po wdrożeniu reform.
W „normalnych” czasach nadzór po zakończeniu programu skupiał się będzie na ocenie zdolności do spłaty i będzie mógł zostać usprawniony w przypadku, gdy ryzyko dotyczące spłaty oceniane jest jako niskie, również przez lepszą integrację z innymi narzędziami nadzoru.
W przypadku pogorszenia się sytuacji gospodarczej, budżetowej lub finansowej nadzór po zakończeniu programu ponownie zyska na intensywności i pozwoli ocenić, czy konieczne są środki naprawcze.

W jaki sposób nowe ramy wpłyną na europejski semestr?

Nowy proces nadzoru fiskalnego zostanie włączony do obecnego europejskiego semestru, który nadal będzie stanowił centralne ramy koordynacji polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia.

Wszystkie państwa członkowskie będą zobowiązane do uwzględnienia w swoich średniookresowych planach budżetowo-strukturalnych priorytetów określonych w zaleceniach dla poszczególnych krajów wydanych w kontekście europejskiego semestru. Plany te połączą w sobie obecne programy stabilności i konwergencji z krajowymi programami reform. Będą w nich musiały zostać uwzględnione plany odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich w okresie obowiązywania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, aby zapewnić spójność polityki.

Państwa członkowskie będą co roku składać sprawozdania z postępów w realizacji tych zobowiązań oraz z działań podjętych w celu realizacji zaleceń dla poszczególnych krajów. Komisja będzie ściśle monitorować realizację tych zobowiązań krajowych.

W jaki sposób plany budżetowo-strukturalne będą współdziałać z planami naprawy i zwiększania odporności w okresie funkcjonowania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności?

Polityki fiskalne i strukturalne przedstawione w średniookresowych planach budżetowo-strukturalnych powinny być spójne z planami odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich. W szczególności reformy strukturalne i inwestycje przewidziane w planach odbudowy i zwiększania odporności do 2026 r. powinny stanowić integralną część nowych planów.

Zobowiązania państw członkowskich w ramach planów odbudowy i zwiększania odporności będą uwzględniane na potrzeby przedłużenia okresu dostosowania fiskalnego w pierwszym roku planów.

W jaki sposób zmiany te upraszczają ramy zarządzania gospodarczego?

Nowe ramy zarządzania gospodarczego uproszczą procesy i procedury na kilka sposobów:

Po pierwsze, nadzór fiskalny będzie skupiał się obecnie na jednolitym wskaźniku operacyjnym, a mianowicie na wieloletniej ścieżce wydatków netto danego państwa członkowskiego, zatwierdzonej przez Radę. Ścieżka ta stanowić będzie podstawę do prowadzenia corocznego nadzoru fiskalnego przez cały okres obowiązywania średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego danego państwa członkowskiego. Uchylono przy tym szereg przepisów zawartych w poprzednich ramach, takich jak wartość odniesienia dotycząca redukcji długu, średniookresowy cel budżetowy i procedura znacznego odchylenia.
Po drugie, coroczne monitorowanie ze strony Komisji będzie mniej uciążliwe dla państw członkowskich. Zamiast proponować roczne zalecenia dotyczące polityki fiskalnej, Komisja skupi się na przestrzeganiu przez państwa członkowskie wieloletniej ścieżki wydatków netto. Państwa członkowskie będą musiały przedkładać roczne sprawozdania koncentrujące się na wdrażaniu. Zastąpią one roczne programy stabilności i konwergencji oraz krajowe programy reform.
Po trzecie, reforma uprości procedury egzekwowania przepisów, które będą uruchamiane głównie w przypadku odchyleń od uzgodnionych ścieżek wydatków netto w przypadku procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium długu. Procedura pozostanie niezmieniona w przypadku deficytów przekraczających 3 proc. PKB.

W jaki sposób reformy zwiększają poczucie odpowiedzialności na szczeblu krajowym za ramy zarządzania gospodarczego?

Nowe ramy zarządzania gospodarczego mają na celu zwiększenie odpowiedzialności na szczeblu krajowym przez umożliwienie państwom członkowskim opracowywania i przedstawiania własnych średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych określających ich cele fiskalne, priorytetowe reformy i inwestycje oraz środki mające na celu wyeliminowanie wszelkich ewentualnych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w okresie co najmniej czterech lat.

Nowe ramy nadzoru opartego na analizie ryzyka dają państwom członkowskim większą elastyczność w ustalaniu ścieżek dostosowania.

Przewidziano w nich również ważną rolę niezależnych instytucji fiskalnych.

Wszystkie państwa członkowskie UE, a nie tylko państwa strefy euro, będą musiały posiadać niezależne instytucje fiskalne. Instytucje te będą musiały oceniać, sporządzać lub zatwierdzać prognozy makroekonomiczne stanowiące podstawę rocznych i wieloletnich planów budżetowych rządu oraz monitorować zgodność z krajowymi regułami fiskalnymi. Zmiany te pomogą zainicjować na szczeblu krajowym bardziej rozbudowaną debatę na temat krajowych planów fiskalnych, co przełoży się na większą odpowiedzialność na szczeblu krajowym.
Nowe ramy przewidują również rolę międzynarodowych instytucji finansowych w nadzorze fiskalnym na szczeblu UE. Osiem lat po wejściu w życie rozporządzenia w sprawie części zapobiegawczej paktu niezależne instytucje fiskalne będą zobowiązane do oceny prognoz makroekonomicznych leżących u podstaw średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych.
Na wniosek państwa członkowskiego niezależnym instytucjom fiskalnym można również powierzyć zadanie rocznej oceny ex post zgodności ze ścieżką wydatków i analizy czynników, które mogą wyjaśniać wszelkie ewentualne odchylenia.

W jaki sposób nowe ramy pomogą obywatelom?

Nowe ramy zarządzania gospodarczego są środkiem do osiągnięcia celu. Ostatecznym celem jest wspieranie zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, inwestycji, sprawiedliwości społecznej i stabilności makroekonomicznej, z korzyścią dla wszystkich obywateli UE.

Zachęcanie do reform i inwestycji przy jednoczesnej poprawie stabilności długu sprawi, że UE będzie gotowa stawić czoła zarówno obecnym, jak i nowym wyzwaniom. Wyzwania te obejmują budowanie ekologicznej, cyfrowej, sprzyjającej włączeniu społecznemu i odpornej gospodarki, która zapewnia ochronę i możliwości każdemu obywatelowi UE.

Ponadto zdrowe finanse publiczne pomagają utrzymać koszty finansowania na niskim poziomie, ułatwiają inwestycje prywatne i sprzyjają konsumpcji, która przyczynia się do pobudzenia wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.

Jakie są kolejne kroki w nowych ramach?

19 czerwca 2024 r. Komisja przedstawi wiosenny pakiet europejskiego semestru. W ramach pakietu Komisja przedstawi na mocy art. 126 ust. 3 TFUE sprawozdania wskazujące, w odniesieniu do których państw członkowskich Komisja proponuje Radzie wszczęcie procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium deficytu.

Komisja przedłoży również państwom członkowskim wytyczne dotyczące treści ich średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych oraz rocznych sprawozdań z postępów, które państwa te będą musiały przedłożyć. Dialog techniczny z państwami członkowskimi rozpocznie się po przedstawieniu tych dokumentów przez Komisję.

Państwa członkowskie muszą przygotować i przedstawić swoje plany średniookresowe do 20 września 2024 r. Będą one musiały być wdrażane od 2025 r. Komisja rozpocznie ocenę planów natychmiast po ich przedłożeniu i powinna opublikować ocenę w ciągu sześciu tygodni od ich otrzymania. W razie potrzeby termin ten może zostać przedłużony o kolejne dwa tygodnie.

Zařazeno	út 07.05.2024 11:05:00
Zdroj	Evropská komise pl
Originál	ec.europa.eu/commission/presscorner/api/documents?reference=QANDA/24/2391&language=pl
lang	pl
guid	/QANDA/24/2391/