Komisja rozpoczyna pierwszy etap konsultacji z partnerami społecznymi na temat uczciwych zasad pracy zdalnej i prawa do bycia offline*

Pierwszy etap konsultacji na temat prawa do bycia offline

Komisja rozpoczęła dziś pierwszy etap konsultacji z europejskimi partnerami społecznymi, aby zgromadzić ich opinie na temat możliwego kierunku działań UE w zakresie zapewnienia uczciwych zasad telepracy i prawa do bycia offline.

Korzystanie z telepracy stało się powszechne, szczególnie od czasu pandemii COVID-19. Z unijnego badania aktywności ekonomicznej ludności wynika, że odsetek osób pracujących z domu w UE wzrósł niemal dwukrotnie w ciągu ostatnich kilku lat, z 11,1 proc. w 2019 r. do 20 proc. w 2022 r. Istnieją znaczne różnice w tym zakresie między gałęziami przemysłu, sektorami i profilami zawodowymi, również w zależności od stopnia „możliwości wykonywania telepracy” w poszczególnych zawodach, tj. w jakim stopniu możliwe jest wykonywanie pracy zdalnie. Dowody pokazują, że pracownicy, którzy mają możliwość wykonywania telepracy i korzystają z niej, rzeczywiście doceniają płynące z niej korzyści, w szczególności elastyczność. Ponad 60 proc. respondentów w badaniu Eurofound z 2022 r. potwierdza, że chce pracować co najmniej częściowo z domu.

Telepraca stwarza bowiem wiele możliwości dla świata pracy, ale także pewne wyzwania. Choć umożliwia ona elastyczną organizację czasu pracy, wymaga także zastanowienia się, jak zapewnić poszanowanie praw pracowniczych w coraz bardziej cyfrowym środowisku pracy. Kwestia ta obejmuje zapewnienie odpowiednich warunków pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Wykorzystywanie przez pracowników narzędzi cyfrowych i możliwość pracy zdalnej mogą wiązać się z zagrożeniem, jakim jest kultura stałej dostępności. Zagrożenie to doprowadziło do apeli różnych zainteresowanych stron o prawo do bycia offline – wyznaczenia wyraźnej granicy między życiem zawodowym a prywatnym.

Rozpoczęte dziś konsultacje są następstwem rezolucji Parlamentu Europejskiego z 2021 r., w której postulowano uregulowanie tych kwestii za pomocą wniosku ustawodawczego. Zgodnie z wytycznymi politycznymi przewodniczącej Ursuli von der Leyen, w odpowiedzi na rezolucje Parlamentu Europejskiego, na podstawie art. 225 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Komisja zobowiązana jest przedstawić wniosek ustawodawczy przy pełnym poszanowaniu zasad proporcjonalności, pomocniczości i lepszego stanowienia prawa.

W międzyczasie partnerzy społeczni z wielu europejskich branż przemysłowych rozpoczęli, wspierani przez Komisję, negocjacje w celu aktualizacji umowy ramowej w sprawie telepracy z 2002 r. W związku z tym, że negocjacje nie przyniosły rezultatu, zwrócili się oni do Komisji o zajęcie się tą kwestią. Dlatego też Komisja rozpoczyna obecnie formalne konsultacje z europejskimi partnerami społecznymi, zgodnie z zasadami i procedurą prawodawstwa dotyczącego polityki społecznej. Potrwają one do 11 czerwca 2024 r.

Kontekst

Komisja zwraca się do partnerów społecznych o opinię zgodnie z art. 154 ust. 2 TFUE. Przewidziano w nim dwuetapowe konsultacje z europejskimi partnerami społecznymi w sprawie wniosków w obszarze polityki społecznej opartych na art. 153 TFUE.

Choć obecnie na szczeblu unijnym nie ma przepisów, które regulowałyby telepracę lub prawo do bycia offline, istnieją przepisy UE mające zastosowanie również w kontekście pracy zdalnej i dotyczące niektórych aspektów związanych z prawem do bycia offline. W strategicznych ramach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2021–2027 przedstawiono główne priorytety i działania na rzecz ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. W dyrektywie w sprawie czasu pracy zawarto przepisy dotyczące okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego, urlopu wypoczynkowego oraz limitów tygodniowego czasu pracy. W dyrektywie w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy określono prawo pracowników bez przewidywalnego modelu pracy (np. pracowników na wezwanie lub pracowników o zerowym wymiarze godzin) prawo do bycia poinformowanym z wyprzedzeniem o tym, kiedy i gdzie będą pracować. Dyrektywa w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pomaga natomiast rodzicom i opiekunom godzić życie zawodowe i prywatne, gwarantując prawo do odpowiedniego urlopu i elastycznej organizacji pracy.

W 2024 r. służby Komisji opublikowały badanie analizujące kontekst społeczny, gospodarczy i prawny oraz tendencje w zakresie telepracy i prawa do bycia offline w kontekście cyfryzacji i przyszłości pracy, podczas pandemii COVID-19 i w jej następstwie. Badanie to opiera się na szeroko zakrojonych konsultacjach z administracjami wszystkich państw członkowskich, a także z pracownikami, pracodawcami, ekspertami i środowiskiem akademickim. Wnioski z tego badania, wraz z wynikami konsultacji z partnerami społecznymi, zostaną uwzględnione w przygotowaniu działań UE w zakresie telepracy i prawa do bycia offline.

Dodatkowe informacje

Dokument w sprawie konsultacji: pierwszy etap konsultacji z partnerami społecznymi

Badanie na temat telepracy i prawa do bycia offline

Zamów biuletyn informacyjny Komisji Europejskiej na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego

*Zaktualizowano 30/04/24

Quote