Komisja i krajowe organy ochrony konsumentów podejmują działania przeciwko 20 liniom lotniczym w związku z wprowadzającymi w błąd praktykami pseudoekologicznego marketingu

20 linii lotniczych oskarżonych o pseudoekologiczny marketing

W reakcji na zawiadomienie przesłane przez Europejską Organizację Konsumentów (BEUC) Komisja Europejska i unijne organy ochrony konsumentów (sieć współpracy w zakresie ochrony konsumenta, CPC) przesłały pisma do 20 linii lotniczych, w których wskazały kilka rodzajów potencjalnie wprowadzających w błąd oświadczeń środowiskowych i zażądały dostosowania praktyk do unijnego prawa ochrony konsumentów w ciągu 30 dni.

Sieć CPC, pod przewodnictwem belgijskiej Dyrekcji Generalnej ds. Inspekcji Gospodarczej, holenderskiego Urzędu ds. Konsumentów i Rynków, norweskiego Urzędu ds. Konsumentów i hiszpańskiej Dyrekcji Generalnej ds. Konsumentów, skupiła się na oświadczeniach linii lotniczych, jakoby emisje dwutlenku węgla pochodzące z danego lotu można skompensować, finansując projekty klimatyczne lub stosując zrównoważone paliwa, za co konsumenci mogą zapłacić dodatkową opłatę. Zdaniem organów ochrony konsumenta wskazane praktyki można uznać za wprowadzające w błąd działania lub zaniechania, zakazane na mocy art. 5, 6 i 7 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych. Linie lotnicze muszą wyjaśnić, czy takie oświadczenia można uzasadnić na podstawie rzetelnych dowodów naukowych.

Najważniejsze elementy akcji:

Komisja Europejska i sieć CPC wskazały różne rodzaje stosowanych przez 20 linii lotniczych potencjalnie wprowadzających w błąd praktyk takich jak:

• stwarzanie błędnego wrażenia, że uiszczenie dodatkowej opłaty przeznaczonej na finansowanie projektów klimatycznych o mniejszym wpływie na środowisko lub na wsparcie stosowania alternatywnych paliw lotniczych może zmniejszyć lub w pełni zrównoważyć emisje dwutlenku węgla;

• stosowanie terminu „zrównoważone paliwa lotnicze” bez wyraźnego uzasadnienia, jaki wpływ te paliwa mają na środowisko;
• stosowanie terminów „ekologiczny”, „zrównoważony” lub „odpowiedzialny” w sposób bezwzględny lub stosowanie innych dorozumianych oświadczeń środowiskowych;
• twierdzenie, że linia lotnicza zmierza do osiągnięcia zerowych emisji gazów cieplarnianych netto lub innych wyników ekologicznych w przyszłości, bez jasnych i weryfikowalnych zobowiązań, celów i niezależnego systemu monitorowania;
• przedstawianie konsumentom „kalkulatora” emisji dwutlenku węgla z danego lotu bez odpowiednich dowodów naukowych na to, czy takie obliczenia są wiarygodne, oraz bez informowania o elementach wykorzystanych do takich obliczeń;
• przedstawianie konsumentom porównania lotów pod kątem emisji dwutlenku węgla, bez podania wystarczających i dokładnych informacji na temat elementów, na których opiera się porównanie.

Co dalej?

Komisja Europejska i organy ds. ochrony konsumentów wezwały linie lotnicze do udzielenia odpowiedzi w terminie 30 dni i zaproponowania rozwiązań problemów wynikających z ich oświadczeń środowiskowych w kontekście unijnego prawa ochrony konsumentów. Po otrzymaniu odpowiedzi Komisja Europejska zorganizuje spotkania z siecią CPC i liniami lotniczymi w celu omówienia zaproponowanych rozwiązań. Komisja będzie również monitorować wdrażanie uzgodnionych zmian. Jeżeli linie lotnicze nie podejmą niezbędnych kroków w celu rozwiązania problemów wskazanych w piśmie, organy CPC mogą podjąć decyzję o dalszych działaniach w zakresie egzekwowania prawa, między innymi o wprowadzeniu sankcji.

Cała akcja ma na celu dostosowanie praktyk handlowych w sektorze transportu lotniczego do prawodawstwa UE w dziedzinie ochrony konsumentów przez zwrócenie uwagi na potrzebę umotywowania dobrowolnych oświadczeń środowiskowych i podbudowania ich informacją.

Kontekst

Sieć współpracy w zakresie ochrony konsumenta (CPC) zrzesza organy odpowiedzialne za egzekwowanie unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumentów. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie współpracy w dziedzinie ochrony konsumentów mogą one podejmować działania w celu rozwiązania problemów transgranicznych na szczeblu UE w koordynacji z Komisją Europejską. W tych samych ramach prawnych stowarzyszenia konsumenckie, takie jak BEUC, mogą przesyłać ostrzeżenia o nowych zagrożeniach na rynku – takie informacje są bezpośrednio dostępne dla organów egzekwowania prawa. Dochodzenie wszczęto w związku z ostrzeżeniem przesłanym przez BEUC.

Wraz z Europejskim Zielonym Ładem Komisja Europejska opublikowała w 2019 r. swój strategiczny plan działania, który ma pomóc w lepszym wykorzystaniu bardziej zrównoważonych zasobów przez przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, aby przywrócić różnorodność biologiczną i ograniczyć zanieczyszczenia. Ponadto w Nowym programie na rzecz konsumentów transformacja ekologiczna została wskazana jako priorytet. Uznano również potrzebę udostępniania konsumentom jasnych i wiarygodnych informacji na temat wpływu produktu lub usługi na środowisko. Konieczna jest przy tym lepsza ochrona konsumentów przed wprowadzającymi w błąd oświadczeniami dotyczącymi ochrony klimatu, które często określa się mianem pseudoekologicznego marketingu.

Artykuły 5, 6 i 7 dyrektywy dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym zakazują nieuczciwych praktyk handlowych w formie działań i zaniechań wprowadzających w błąd. Wytyczne Komisji Europejskiej dotyczące wykładni i stosowania dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych zawierają szczegółowe informacje na temat tego, które oświadczenia środowiskowe należy uznać za wprowadzające w błąd.

Konkretny krok w kierunku zwiększenia ochrony konsumentów przed wprowadzającymi w błąd oświadczeniami środowiskowymi to również dyrektywa w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej, w której wyraźnie zakazuje się twierdzeń, uzasadnianych kompensowaniem emisji gazów cieplarnianych, że produkt ma neutralny, ograniczony lub pozytywny wpływ na środowisko pod względem emisji gazów cieplarnianych, a także określa się wymogi, których przedsiębiorca musi przestrzegać przy stosowaniu oświadczeń dotyczących przyszłej efektywności ekologicznej produktu.

Ponadto zgodnie z wnioskiem Komisji Europejskiej dotyczącym dyrektywy w sprawie uzasadniania wyraźnych oświadczeń środowiskowych i informowania o nich (dyrektywa w sprawie oświadczeń środowiskowych), zaproponowanym przez Komisję w marcu 2023 r., państwa członkowskie muszą zobligować przedsiębiorców do przeprowadzenia oceny uzasadniającej wyraźne oświadczenia środowiskowe. W szczególności, jeśli chodzi o oświadczenia dotyczące kompensacji, przedsiębiorcy muszą wskazać w sposób przejrzysty, która część oświadczenia odnosi się do ich własnej działalności, a która dotyczy zakupu jednostek emisji.

Dodatkowe informacje

Więcej informacji na temat działań w zakresie egzekwowania praw konsumenckich

Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych

Sieć współpracy w zakresie ochrony konsumenta

Więcej informacji o działaniach w zakresie zrównoważonej konsumpcji

Quote