Komisja z zadowoleniem odniosła się do porozumienia politycznego w sprawie Instrumentu Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich (6 mld euro)

Instrument Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich

Komisja z zadowoleniem odniosła się do osiągniętego dzisiaj porozumienia politycznego między Parlamentem Europejskim i Radą w sprawie zaproponowanego w listopadzie 2023 r. Instrumentu Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich (6 mld euro) stanowiącego podstawę planu reform i wzrostu gospodarczego. Bałkany Zachodnie zyskują wyjątkową możliwość czerpania korzyści, jakie niesie z sobą członkostwo w UE, jeszcze przed przystąpieniem. Instrument gwarantuje zwiększone wsparcie finansowe pod warunkiem społeczno-ekonomicznych i fundamentalnych reform zapowiedzianych w ambitnych programach przez partnerów z Bałkanów Zachodnich.

Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen oświadczyła: Rozszerzenie jest nadrzędnym priorytetem geostrategicznym. Chcemy, aby Bałkany Zachodnie szybciej zbliżyły się do UE. Uzgodniony instrument wart 6 mld euro jest ważnym krokiem w tym kierunku. Łączy on większe wsparcie finansowe i reformy, co przyspieszy postępy naszych partnerów z Bałkanów Zachodnich, wzmocni ich konwergencję gospodarczą i zintegruje ich w niektórych obszarach rynku wewnętrznego jeszcze przed akcesją.

Ogólna kwota przeznaczona w ramach instrumentu w latach 2024–2027 wyniesie 6 mld euro: z czego 2 mld euro to dotacje, a 4 mld euro – wysoce preferencyjne pożyczki. Co najmniej połowa ogólnych środków zostanie przydzielona za pośrednictwem ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich na wsparcie inwestycji infrastrukturalnych i łączności, w tym transportu, energii i dwojakiej transformacji – zielonej i cyfrowej. Pozostała część środków zasili budżety państw jako wsparcie bezpośrednie.

Środki będą wypłacane dwa razy w roku na podstawie wniosków złożonych przez partnerów z Bałkanów Zachodnich i po weryfikacji przez Komisję, a w stosownych przypadkach przez ESDZ, czy spełnione zostały wszystkie warunki, tj. warunki płatności odnoszące się do etapów jakościowych i ilościowych, będących wyznacznikiem postępów i wyników realizacji uzgodnionych w programach reform, a także warunki ogólne dotyczące stabilności makrofinansowej, rzetelnego zarządzania finansami publicznymi, przejrzystości i nadzoru budżetowego.

W razie niespełnienia niektórych z tych warunków Komisja może wstrzymać płatności, w części lub w całości, w zależności od danego warunku. Po takim wstrzymaniu płatności i jeżeli partnerzy z Bałkanów Zachodnich nie spełniają odnośnych warunków w okresie karencji wynoszącym rok (lub dwa lata w pierwszym roku wdrażania), wstrzymana kwota zostanie potrącona i może zostać rozdzielona między innych beneficjentów w kolejnych latach.

W celu sfinansowania wsparcia w postaci pożyczek Unia Europejska pozyska 4 mld euro na rynku finansowym do końca 2027 r. Natomiast bezzwrotne wsparcie w wysokości 2 mld euro zostanie sfinansowane z dodatkowych środków w ramach śródokresowej rewizji wieloletnich ram finansowych.

Co dalej?

Osiągnięte porozumienie polityczne musi zostać teraz formalnie zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę. Rozporządzenie dotyczące Instrumentu Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich wejdzie w życie następnego dnia po jego publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Kontekst

Instrument Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich, przyjęty w listopadzie 2023 r., ma wspierać plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich. Ma on również przyspieszyć przygotowania Bałkanów Zachodnich do wstąpienia do UE, gdyż pozwoli obywatelom i przedsiębiorstwom bezpośrednio odczuć niektóre z korzyści wynikających z akcesji jeszcze przed rozszerzeniem. Powinno to z kolei nadać wyraźnie większe tempo procesowi rozszerzenia i wzrostowi gospodarczemu w tym regionie. Instrument uzupełnia wsparcie, jakiego UE udzieliła już w postaci Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej.

Dodatkowe informacje

Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia ustanawiającego Instrument Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich

Komunikat Komisji w sprawie nowego planu wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich

Nowy plan wzrostu dla Bałkanów Zachodnich (strona internetowa)

Plan wzrostu gospodarczego – zestawienie informacji

Quote