Dane za 2023 r. pokazują, że w zbyt wielu krajach zahamowały postępy w ograniczaniu liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych

Dane za 2023 r. wskazują na zahamowanie postępów w zbyt wielu krajach

Komisja publikuje dziś wstępne dane liczbowe dotyczące śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w 2023 r. W zeszłym roku w UE zginęło około 20,400 osób w wypadkach drogowych, co stanowi niewielki spadek o 1 proc. w porównaniu z 2022 r. Pomimo pewnych postępów od roku odniesienia 2019[1] kilka państw członkowskich jest na dobrej drodze do osiągnięcia celu UE i ONZ, jakim jest zmniejszenie o połowę liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych do 2030 r.

Kontrastujący obraz sytuacji w poszczególnych państwach członkowskich

W całej UE liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w 2023 r. spadła o 1 % w porównaniu z poprzednim rokiem. Chociaż oznacza to o ok. 2360 mniej ofiar śmiertelnych (-10 %) w porównaniu z 2019 r., w kilku państwach członkowskich tendencja spadkowa ulegnie zmianie.

Od 2019 r. liczba ofiar śmiertelnych na drogach nieznacznie spadła w Hiszpanii, Francji i we Włoszech, natomiast wzrosła w Irlandii, na Łotwie, w Niderlandach, na Słowacji i w Szwecji. Natomiast w ciągu ostatnich czterech lat Belgia, Czechy, Dania, Węgry i Polska są na dobrej drodze do osiągnięcia celu redukcji o 50 % liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń na drogach do 2030 r.[2].

Ogólny ranking wskaźników śmiertelności w krajach nie zmienił się znacząco, a najbezpieczniejsze drogi nadal występują w Szwecji (22 ofiary śmiertelne na milion mieszkańców) i Danii (27/mln). Bułgaria (82/mln) i Rumunia (81/mln) zgłosiły najwyższe wskaźniki śmiertelności w 2023 r. Średnia w UE wyniosła 46 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców.

Najliczniejsze grupy ofiar wypadków

Z dostępnych ogólnounijnych danych za 2022 r. (szczegółowe dane za 2023 r. nie są jeszcze dostępne) wynika, że 52 % śmiertelnych ofiar wypadków drogowych miało miejsce na drogach wiejskich, w porównaniu z 38 % na obszarach miejskich i 9 % na autostradach.

Tendencja w zakresie liczby rowerzystów zabitych na drogach UE jest poważnym problemem: w 2022 r. zginęło ponad 2000 rowerzystów. Jest to jedyna główna grupa użytkowników dróg, która w ciągu ostatniej dekady nie odnotowała znacznego spadku liczby ofiar śmiertelnych, zwłaszcza ze względu na utrzymujący się brak odpowiedniej infrastruktury i niebezpieczne zachowanie wszystkich użytkowników dróg, takie jak przekroczenie prędkości, rozproszenie uwagi i prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu i narkotyków.

Trzy czwarte ofiar śmiertelnych wypadków drogowych to mężczyźni (77 proc.). Osoby w wieku powyżej 65 lat są bardziej zagrożone, ponieważ stanowiły 29 % wszystkich ofiar śmiertelnych na drogach, podczas gdy stanowią 21 % ludności. Podobnie młodzi ludzie w wieku 18–24 lat odpowiadali za 12 % śmiertelnych ofiar wypadków drogowych, ale 7 % ludności.

Użytkownicy samochodów (kierowcy i pasażerowie) stanowili 45 % wszystkich ofiar śmiertelnych, podczas gdy piesi stanowili 18 %, użytkownicy dwukołowych pojazdów silnikowych (motocykle i motorowery) 19 %, a rowerzyści – 10 %. Wzorce znacznie się zmieniają w zależności od wieku. Wśród osób w wieku powyżej 65 lat pieszy stanowią 29 % ofiar śmiertelnych, a rowerzyści – 17 %. Zob. najnowsza matryca kolizji, w której wyszczególniono główne pojazdy uczestniczące w śmiertelnych wypadkach drogowych.

Na obszarach miejskich niechronionych uczestników ruchu drogowego (pieszych, rowerzystów i użytkowników dwukołowych pojazdów silnikowych) przypada prawie 70 % wszystkich ofiar śmiertelnych. Ofiary śmiertelne użytkowników dróg w miastach mają miejsce w przeważającej mierze, gdy w wypadku uczestniczą samochody i samochody ciężarowe, co podkreśla potrzebę poprawy ochrony tych niechronionych uczestników ruchu drogowego. Zob. najnowsza matryca kolizji dróg miejskich.

Kontekst ogólny

W 2018 r. UE wyznaczyła sobie cel ograniczenia liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych o 50 %, a po raz pierwszy również poważnych obrażeń – do 2030 r. Zostało to określone w opracowanym przez Komisję strategicznym planie działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego i unijnychramach polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2021–2030, w którym określono również plany bezpieczeństwa ruchu drogowego mające na celu osiągnięcie zerowej liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych do 2050 r. („wizja zero”).

W marcu 2023 r. Komisja przedstawiła pakiet wniosków dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym zaktualizowanych wymogów dotyczących praw jazdy i lepszego transgranicznego egzekwowania przepisów ruchu drogowego.

Bezpieczeństwo ruchu drogowego było również kluczowym elementem niedawnych inicjatyw politycznych UE w zakresie mobilności, w tym strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności, nowego rozporządzenia w sprawie TEN-T oraz ram mobilności miejskiej. WE wniosku dotyczącym europejskiej deklaracji w sprawie transportu rowerowego Komisja uznaje, że bezpieczeństwo jest warunkiem wstępnym zachęcania ludzi do jazdy na rowerze i pracuje nad przygotowaniem wytycznych dotyczących wymogów jakościowych dotyczących niechronionych uczestników ruchu drogowego, w tym rowerzystów.

Wraz z dzisiejszymi statystykami Europejskie Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego opublikowało również nowe roczne sprawozdanie statystyczne oraz zaktualizowaną serię profili krajowych.

Szczegółowe informacje

Bardziej szczegółowe dane statystyczne dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego za 2023 r. 

Liczba ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców – wstępne dane za 2023 r.

Źródło: Unijna baza danych CARE dotycząca wypadków drogowych i źródeł krajowych; Dane dotyczące ludności pochodzą z Eurostatu.

Dane liczbowe za 2023 r. opierają się na wstępnych danych dotyczących większości państw i podlegają zmianom, gdy ostateczne dane zostaną opublikowane jesienią 2024 r. Szacunki na 2023 r. obejmują cały rok i wszystkie drogi i odnoszą się do zgonów w ciągu 30 dni, ale w przypadku następujących państw opierają się one na danych częściowych: Hiszpania (drogi wiejskie), Niderlandy (częściowe dane; ponadto około 10–15 proc. ofiar śmiertelnych zarejestrowanych przez policję nie jest zgłaszana), Portugalia (śmiertelność w ciągu 24 godzin), Szwajcaria (6 miesięcy). W 2023 r. w Liechtensteinie nie odnotowano żadnych ofiar śmiertelnych na drogach.

Dane za 2023 r. porównano z trzema okresami: 2022 r. (rok poprzedni), 2019 r. (rok bazowy dla celu zmniejszenia liczby zgonów o 50 % do 2030 r.) oraz średnia z lat 2017–2019 (w celu uwzględnienia wahań w małych państwach). W Bułgarii bezwzględna liczba ofiar śmiertelnych spadła w latach 2022–2023, ale liczba ludności spadała w szybszym tempie, co doprowadziło do wzrostu wskaźnika śmiertelności. Zmiany procentowe w tabeli odnoszą się do bezwzględnej liczby ofiar śmiertelnych, a nie do wskaźnika na milion mieszkańców.