W przededniu szczytu w Grenadzie Komisja podsumowuje osiągnięcia i precyzuje obszary działania na rzecz Europy bardziej odpornej, konkurencyjnej i zrównoważonej

W kierunku Europy bardziej odpornej, konkurencyjnej i zrównoważonej

Przyjęty dzisiaj komunikat jest wkładem Komisji w nadchodzącą debatę przywódców w Grenadzie, która dotyczyć będzie przyszłościowego podejścia do otwartej i strategicznej autonomii UE oraz realizacji priorytetowych celów polityki UE w nadchodzących latach. Podsumowano w nim osiągnięcia oraz pozostałe wyzwania w zakresie budowania bardziej odpornej, konkurencyjnej i zrównoważonej gospodarki, ochrony obywateli UE oraz zagwarantowania im dobrobytu. Jest on kolejnym etapem następującym po deklaracji wersalskiej przyjętej przez przywódców UE dnia 11 marca 2022 r.

W komunikacie wskazano konkretne obszary, w których konieczne są dalsze wysiłki. Chodzi tu np. o stworzenie bardziej innowacyjnego i wzajemnie połączonego jednolitego rynku, zachowanie spójności wewnętrznej, wspieranie sojuszy z partnerami międzynarodowymi oraz kształtowanie potencjału UE jako gwaranta bezpieczeństwa dla obywateli i dla regionu. UE musi kontynuować działania na rzecz ograniczenia ryzyka, na jakie narażona jest jej baza ekonomiczna i przemysłowa, wzmocnienia tej bazy, przy jednoczesnym zapewnianiu ochrony bezpieczeństwa gospodarczego i wyjątkowego modelu społecznego.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen powiedziała: Europa zdecydowanie zareagowała na szybko zmieniające się otoczenie geopolityczne i gospodarcze. Nowa rzeczywistość wymaga od nas wzmocnienia zdolności do ochrony strategicznych interesów Europy oraz do zapewnienia bezpieczeństwa naszym obywatelom i partnerom. Od czasu deklaracji wersalskiej UE trzyma obrany kurs, a jej gospodarka staje się bardziej odporna, konkurencyjna i zrównoważona. Będziemy nadal działać ramię w ramię i pogłębiać więzi z partnerami oraz z tymi, którzy podzielają nasze obawy i z którymi łączą nas interesy.

Wzmocnienie zdolności obronnych Europy i budowanie trwałego pokoju w Europie

UE podjęła odważne kroki, aby zadbać o kwestie obrony i wzmocnić zdolności Europy w tym zakresie. Z pomocą Strategicznego kompasu na rzecz bezpieczeństwa i obrony UE podjęła działania prowadzące do wzmocnienia jej potencjału jako gwaranta bezpieczeństwa. Przyjęcie w styczniu 2023 r. trzeciej wspólnej deklaracji z NATO znacznie wzmocniło partnerstwo strategiczne UE i NATO, rozszerzając je na nowe obszary współpracy, takie jak przełomowe technologie, klimat i obrona, a także przestrzeń kosmiczna. Za pośrednictwem inicjatyw takich jak trójtorowe podejście na rzecz zapewnienia Ukrainie 1 mln sztuk amunicji, UE podjęła bezprecedensowe, skoordynowane kroki w celu zwiększenia pomocy wojskowej i wsparcia zarówno wspólnych zamówień w dziedzinie obronności, jak i zwiększenia produkcji amunicji w ramach budżetu UE.

Wdrożenie Europejskiego Funduszu Obronnego (EFO) sprzyja innowacjom oraz realizacji opartego na współpracy podejścia w przemyśle obronnym UE, konieczne są jednak dalsze wysiłki na rzecz zwiększenia mobilności wojskowej w całej UE, wzmocnienia europejskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego oraz przeciwdziałania zagrożeniom cybernetycznym i hybrydowym. Komisja przedstawi europejską strategię przemysłu obronnego, aby przygotować ramy przyszłej współpracy w dziedzinie obronności.

Rosyjska wojna napastnicza przeciwko Ukrainie uwypukla również znaczenie, jakie ma rozszerzenie UE. UE nadal udziela pomocy wszystkim krajom kandydującym na drodze do pełnego członkostwa. Dotychczasowe postępy tych krajów zostaną ocenione w zbliżającym się corocznym pakiecie rozszerzeniowym.

Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Europy i przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu

UE poważnie osłabiła kontrolę, jaką Rosja miała nad naszą gospodarką i nad naszym dostępem do energii. Było to możliwe dzięki zmniejszeniu popytu, zdywersyfikowaniu dostaw energii oraz przyspieszeniu procesu wprowadzania energii ze źródeł odnawialnych. W okresie od sierpnia 2022 r. do lipca 2023 r. państwa członkowskie zmniejszyły zapotrzebowanie na gaz o 17 proc.

Przekształcona dyrektywa w sprawie energii odnawialnej umożliwia państwom członkowskim wprowadzanie szybszych i prostszych zasad wydawania zezwoleń, co pozwoli na zwiększenie – do 2030 r. – udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii w UE do 42,5 proc.

Dzięki REPowerEU UE już dokonała dywersyfikacji znacznej części swoich dostaw energii, zmniejszając ilość rosyjskiego gazu rurociągowego z 50 proc. całkowitego importu gazu w 2021 r. do poniżej 10 proc. w 2023 r. Import ropy naftowej z Rosji spadł z 27 proc. do 6 proc., zaś import węgla znajduje się na poziomie zerowym. Oznacza to spadek z 46 proc. w 2021 r.

Jako priorytet powinny zostać potraktowane pozostałe wąskie gardła: reforma struktury rynku energii elektrycznej przyczyni się do integracji energii odnawialnej i zapewni dostęp do przystępnej cenowo energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i niekopalnych; UE musi również poprawić wzajemne połączenia energetyczne na jednolitym rynku i zmodernizować swoje sieci. Nie można popadać w samozadowolenie.

Budowanie solidniejszej i bardziej zrównoważonej bazy ekonomicznej

Komisja ponownie zobowiązała się do dopełnienia procesu tworzenia jednolitego rynku, koncentrując się na egzekwowaniu obowiązujących przepisów i usuwaniu barier, w szczególności w sektorze usług. W dalszym ciągu realizuje ambitną i solidną politykę handlową, jednocześnie dostosowując ją do nasilających się zaburzeń stabilności i rosnącej fragmentacji geopolitycznej, a także do kryzysu klimatycznego. Komisja dba o odporność i stwarza nowe możliwości, rozbudowując sieć umów handlowych i pogłębiając partnerstwa za pośrednictwem elastycznych form współpracy z państwami trzecimi. UE podjęła zdecydowane działania w celu przeciwdziałania zagrożeniom gospodarczym i strategicznym zależnościom, podejmując kroki prowadzące do ograniczenia ryzyka w kluczowych obszarach:

• UE przedstawiła wniosek dotyczący aktu w sprawie surowców krytycznych, dzięki któremu poprawie ulegnie jej dostęp do bezpiecznych, zróżnicowanych, przystępnych cenowo i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych.
• Europejski akt w sprawie czipów spowoduje, że inwestycje na szczeblu unijnym i krajowym wzmocnią potencjał w zakresie badań, rozwoju i produkcji półprzewodników w całej Europie.
• Mając na uwadze zwiększenie produkcji czystych technologii w UE, Komisja przedstawiła wniosek dotyczący aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie, co jest zgodne z planem przemysłowym Zielonego Ładu.
• UE wyciągnęła wnioski z pandemii i działa na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa dostaw leków.
• Poczyniono ponadto istotne kroki w kierunku stworzenia gospodarki cyfrowej promującej prawa i zasady ery cyfrowej ukierunkowanej na człowieka.
• Komisja kontynuowała realizację Europejskiego filaru praw socjalnych.
• UE podjęła dalsze działania zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, zrównoważonego rozwoju i odporności w ujęciu globalnym.
• W ramach europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego opracowywany jest wykaz technologii służących wytwarzaniu produktów podwójnego zastosowania. Ma on kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa gospodarczego, pozwalając ocenić zagrożenia dla bezpieczeństwa i ryzyko przecieków, jak również opracować środki łagodzące.

Sprzyjanie inwestycjom publicznym i prywatnym

Aby strategiczne priorytety Europy mogły zostać zrealizowane i aby można było sprostać przyszłym wyzwaniom, niezbędne będą znaczące inwestycje publiczne i prywatne.

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności przyczynia się do wprowadzenia UE na ścieżkę zrównoważonego wzrostu gospodarczego, zachęcając do ambitnych reform i inwestycji. Programy polityki spójności oraz program InvestEU przyczyniają się do realizacji priorytetów strategicznych, takich jak transformacja ekologiczna i cyfrowa, innowacje, inwestycje społeczne i umiejętności, a także wsparcie MŚP.

Długoterminowy budżet UE okazał się elastycznym instrumentem w obliczu licznych kryzysów. Ponieważ jednak potencjał tej elastyczności jest już wyczerpany, Komisja zaproponowała ukierunkowane dostosowania, tak aby budżet UE mógł nadal sprzyjać realizacji najważniejszych i najpilniejszych celów.

W ramach ukierunkowanego przeglądu wieloletnich ram finansowych wykorzystana zostanie platforma na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP), która wzmocni istniejące instrumenty UE i ułatwi finansowanie inwestycji w sektorze technologii zaawansowanych, technologii cyfrowych, technologii czystych i biotechnologii.

Ważną rolę w ograniczaniu ryzyka innowacyjnych przedsięwzięć i korygowaniu niedoskonałości rynku odgrywają inwestycje publiczne. W związku z tym istnieje pilna potrzeba osiągnięcia porozumienia w sprawie proponowanej reformy europejskich ram zarządzania gospodarczego, aby możliwe było podjęcie adekwatnych działań w obliczu przyszłych wyzwań, a także zapewnienie jasności i przewidywalności w kontekście przyszłej krajowej polityki fiskalnej.

Kluczowe priorytety UE będą musiały w większej części zostać sfinansowane przez sektor prywatny, a zatem decydujące znaczenie ma stworzenie przyjaznego dla inwestycji otoczenia biznesowego. Komisja kontynuuje wysiłki na rzecz rozwoju głębokich i zintegrowanych rynków kapitałowych, dokończenia budowy unii bankowej i wprowadzenia skutecznych ram zrównoważonego finansowania.

Kontekst

W dniach 10 i 11 marca 2022 r., wkrótce po rozpoczęciu rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, która wstrząsnęła międzynarodowym ładem opartym na zasadach, szefowie państw i rządów UE spotkali się w Wersalu. W deklaracji wersalskiej UE zobowiązuje się do przyjęcia większej odpowiedzialności za swoje bezpieczeństwo, wzmocnienia zdolności obronnych oraz do podjęcia dalszych kroków w kierunku budowania europejskiej suwerenności, zmniejszenia zależności i opracowania nowego modelu wzrostu i inwestycji. Określono w niej szeroko zakrojony wspólny program mający na celu zwiększenie zdolności Europy do kształtowania bezpieczeństwa regionalnego i globalnego. W dzisiejszym komunikacie, opublikowanym po 18 miesiącach, podsumowano osiągnięcia w zakresie promowania i budowania bardziej odpornej, konkurencyjnej i zrównoważonej gospodarki, która chroni obywateli UE i gwarantuje im dobrobyt. 6 października w Grenadzie odbędzie się nieformalne posiedzenie szefów państw i rządów UE.

Więcej informacji:

Komunikat: w kierunku Europy bardziej odpornej, konkurencyjnej i zrównoważonej

Zestawienie informacji

Wprowadzenie przewodniczącej Ursuli von der Leyen na szczycie w Wersalu (11 marca 2022 r.)

Deklaracja wersalska

Wsparcie UE dla Ukrainy

Quote